پای صحبت های اقای سید حسن گل ختمی(اقاحسن)

فرصتی مناسب دست دادتا با آقای سید حسن گل ختمی گپی داشته باشم که در ذیل به نظر شما عزیزان میرسد امیداست مورد قبول شما قرار گیرد وبرای آقا حسن ارزوی موفقیت دارم 

 

 هرگونه اقتباس وکپی برداری باذکرمنبع بلامانع است

لطفا"به ادامه مطلب بروید



با عرض سلام خدمت شما اقای سید حسن گل ختمی ممکنه برای بازدید کنندگان سایت تعزیه سیرجان خودرا معرفی نمده وبفرمائید چگونه واز چه سنی شروع به تعزیه کردید
بسم الله الرحمن الرحیم :محضر برادر عزیزمان جناب اقای فرزان عزیز که زحمت میکشند عرض ادب دارم وخدمت همه بازدید کنندگان سایت شما . سید حسن گل ختمی قمصری هستم اصالتا"کاشانی ساکن قم از حدود 11سالگی تعزیه را بصورت آماتور در روستائی بنام راهجرد از توابع اراک شروع کردم 5 . 6 . سال انجا تعزیه خواندم وبعد با تعزیه خوانهای قم اشنا شدم وهیئت های انجمنی قم میرفتم تمرین میکردم نوار میگرفتم نسخه میگرفتم وحفظ میکردم تقلید میکردم وبمرور چون ان موقع سی دی نبود با نوارهای کاست وفیلم های ویدیوئی تعزیه خوانهای تهران اشنا شدم انها رامیگرفتم از روی انها الگو برداری میکردم علاقه وافری داشتم با اینکه نه در دهاتمان تعزیه خون بود ونه نژادمان تعزیه خون بود نه پدرم تعزیه خونه ونه توی فامیل هیچکدام اشنائی با تعزیه نداشتند فقط یک حس غریبی بود که توی وجودم متبلور شده بود تونستم تعزیه خوان بشم از سال 75 هم به دعوت تعزیه خوانهای تهران مخصوصا"جناب اقای محمدی بصورت حرفه ایی تعزیه را شروع کردم تا الان که در محضر شما هستم 

اقای گل ختمی من خیلی از سی دی های شما را دیده ام ماشاالله تعزیه خوان قابلی هستید حتی شهادت امامی را که خواندید بفرمائید شما الگوئی در تعزیه داشتید؟

بله . اوائل کار تعزیه خوانی اماتوری من بداهه میخواندم انطور که میدیدم بهتره همون را انجام میدادم نقد صورت میگرفت کم وزیادش میکردم بقول معروف رقیق وغلیظش میکردم یک چیزی از اب در میامد . ولی از زمانیکه با فیلمهای تعزیه خوانهای تهران اشنا شدم چون علاقه وافری به صدای اقای محمد رضائی داشتم ایشون را الگوی خودم قرار میدادم یک موقع هائی فیلم ایشون را میگذاشتم صدای تلویزیون را می بستم وجای اون لب خونی میکردم یعنی خودم را توی اون قالب میدیدم شبها با صدای ایشون میخوابیدم وروزها بیدار میشدم

سرناهاراز این وایکمن ها بود توی گوشم بود یادم امد یک خاطره شیرین هم بگم جالبه من یکشب هد فون وایکمن توی گوشم بود واز ترس پدرم زیر پتو گوش میدادم چون بابام زیاد با تعزیه موافق نبود با عزاداری موافق بود ولی از نوع تعزیه زیاد خوشش نمیامد یکی دو ساعتی که گوش دادم خوابم برد وسیم وایکمن در امده بود صدااز زیر پتو پخش میشدبعد بابام نمیدانست صدا از کجا ست هی میرفت توی حیاط به مادرم میگفت انگار دارن اذان میگن مادرم گفته بود الان که موقع اذان نیست بابام گفته بود پس همسایه بغلی داره میخونه بعد کم کم متوجه شد پتو را ازروی من کنارزد دید صدا از اینجا پخش میشه منو با کتک بیدار کرد وضبط را که خرد کرد هیچ مخ منو که خرد کرد هیچ یک فصل کتک تا یک هفته هم من قرنطینه بودم که اصلا"تعزیه گوش ندم . من صدای بم را دوست داشتم صدائی مثل اقای قربانژاد مثل حسن برکتی پور وخوب خدائیش سرامد همه شون هم اقای رضائی هست  از نظر بم خونی . شیرین خوندن وسوز صدا عشق من اقای رضائی بود والان هم هست که علاقه وافری دارم البته به همه شون دارم ولی بعضی وقتها یک صداهائی هست که بدل بیشتر مینشینه وگرنه استادان دیگه هم خوب میخوانند 

جناب گل ختمی شما توی نقاب خونی یک پای ثابت تعزیه های ایران هستید یعنی جائی بخواهندتعزیه بخوانند اقا حسن نباشه یا کسی در حد ایشون نباشه اون تعزیه واقعا"لطف وصفائی نداره خواستم بدانم چه احساسی دارید وقتی میبینید این همه مردم شیفته نقاب خونی های شما هستند چه احساسی بشما دست میدهد 

من توی خونه هم ظرف خیلی خوب میشورم .رخت ولباس واین چیزها را در منزل به خانمم کمک میکنم کلا"نمیخواهم بگویم حس  غریضی نسبت به زن بودن دارم اما حسم خیلی نزدیکه حالا شاید خیلی بیش از اندازه حس میگیرم که اینجوری به وجود میاد . نوع خوندن زنونه به روضه خونی نزدیکه چون هم یک حالت محزونی داره . تحریرنمیخاد . صدای زمخت نمیخاد . رجز خونی نمیخاد . اه وناله داره وذکر داره وگاهی وقتها هم سخن وکلام که در راستای همون شعر وتاریخ گفته میشه که توی تعزیه بدل مردم بیشتر می نشینه

الان هم من جائی که تعزیه میخونم بیشنر زنها طرفدار زنونه خونی هستندیعنی زن خودش را به اون حسی که من توی تعزیه خونی اجرا میکنم نزدیکتر میبینه دقیقا"کارسختی هم هست شما بتوانید یک حس مخالف را در خودت تقویت بکنید وبخواهید بخوانید . من جائی تعزیه میخواندم متوکل عباسی بود من نقش پیرزن را داشتم میدونید که غوز میگذاره غوز گذاشته بودم تعزیه وقتی تمام شد میخواستم دعا کنم من ایستادم که مداحی کنم خوب مداحی که تمام شد امدم دم درب یکی از زنها جلو من را گرفت وگفتش که خدا نگم چکارت کنه من از اول تعزیه تا اون لحظه ائیکه شما ایستادید گفتم اینها چرا برداشتند یک پیر زن را اورده اند توی تعزیه واینقدر هم بهش کتک میزنند اینقدر هم گریه میگیره بعد که شما صاف شدید وایستادید ونقاب را برداشتید تازه فهمیدم که تو مردی! بعد میگفتش که من اصلا"باورم نمیشه که من یک روزی پیر بشم بتونم مثل تو راه بروم . بهمین مناسبت حسی که مردم دوست دارند برای من خیلی مهمه . 
اقاحسن ما در ایران شهادت خوان ومخالف خوانهای زیادی داریم میخواستم بپرسم با کدام بیشتر راحت هستید وکدام را میپسندید 
خوب شهادت خوانی خیلی مهمه من در قالب شهات خوانی جناب اقای جواهری ونرگسخانی را میپسندم البته صدای اقای جواهری را خیلی دوست دارم خدائیش هم سوزصدارا دوست دارم هم نوع کلام گفتنش را اقای نرگسخانی هم درکنار اقای جواهری خدائیش نزدیک به کامل بودن وجامع بودنه . بقیه هم خوب میخوانند وخوبند ولی این دو نفر وقتی توی تعزیه قرار میگیرن یک جلوه خاص دیگری دارند . مخصوصا" نوع سوارکاری هاشون نوع میدان داری هاشون خیلی خوبه . مخالف خوانها هم الان مردم دیکلمه خوانی وساده خوانی رابهترازنعره زدن ونوع خواندنهای قدیم می پسندند. اقای محمدی واقعا" جلوه هست توی این داستان ومورد پسند همه هست بعد اقای برکتی هست واقای امینی واز نظر مخالف خوانی سنتی خودم بویژه اقای منبت کار را بسیار قبول دارم . نه اینکه همشهری باشه ؟ چون سنتی خوان وقدیمی خوانه وقتی که میخواند انسان را یاد اور قدیم میکند حالا دیگه همه جور مخالف خونی هست


اقای گل ختمی حتما"نوارها وسی دی های قدیمی تعزیه را گوش داده اید . از نظر شما تعزیه ها از نظر کیفی نسبت به گذشته رشد داشته اند یا خیر؟؟

از نظر قالب تعزیه که شکسته من خودم بارها در تعزیه میگم که من یک تعزیه خوان نیستم که بخواهم اون اصول خواندن تعزیه را رعایت کنم خیلی کم پیدا میشه الان ادمهائی مثل اقای حیدری ومشایخی هستند که بنظر من تعزیه را کامل اجرا میکنند از تعزیه خوانها دوستانی که شهادت خوانی میکنند مثل دوستانی که امام خوانی میکنند اینها حاشیه میاورند سخن میگن سخنهائی غیر از تعزیه میگن وهمینطور مخالف خوانها که لطمه ای شدید میزنه . یک داستان دیگه هم هست اقای فرزان قدیم نوع دیدگاه مردم نسبت به تعزیه خیلی بی ریا تر وبا صفا تر بود هرسال 10 تا 15  تا تعزیه بود مردم با اشتیاق بیشتر با یک خلوص نیت بهتری بودند .وقتی تکرار مکررات میشه بالطبع سخته مردم را جذب کرد اون کسی هم که میاد نو اوری میکنه دلش میخواد که مردم را جذب کنه . نمیخواد لطمه ائی بزنه هرچند که بعضی از نواوری ها لطمه شدیدی به تعزیه میزنه چون اون کسی که نو اوری میکنه کارشناس که نیست . دیدگاه خودش را میبیند باید این نو اوری را بیاره برای 4. 5 تا از کارشناسان تعزیه یا استادان تعزیه بخونه وبگه که من میخوام چنین چیزی را بیارم توی تعزیه این لطمه میزنه یا نمیزنه ؟ قدیم خیلی بهتر از حالا بوده الان خیلی سخت میشه مردم را به تعزیه جذب کرد . وگریه گرفت با اینکه مردم خیلی ادمهای سالم وساده ائی هستند در تعزیه ولی سی دی ها وفیلم ها وتلویزیون چشم وگوش مردم را پر کرده واین هنر تعزیه هست که با این داستانها وقتی صدای شیپور تعزیه بلند میشه مردم بهترین موسیقی ها وبهترین فیلمها را رها میکنند ومیایند پای تعزیه 

شما از نو اوری فرمودید داریم همه میبینیم گاهی اوقات در تعزیه اهنگهائی خوانده میشود که من به شخصه تعجب میکنم مثلا در تعزیعه علی اکبر ع انکه نقش امام را میخواند ای سرو سهی بالایم را با یک اهنگ وریتمی میخواند من که سن وسالی ازم گذشته یادمه که این اهنگ وریتم مربوط میشه به خواندن فلان خواننده زن زمان قدیم .اینها به تعزیه لطمه نمیزند؟؟ اینها تعزیه را زیر سئوال نمیبرد؟؟چه کسی مسئول وجوابگوست ؟؟

ببینید لطمه که میزنه مخیلی ها چون از اهنگ های قدیمی اطلاع واشنائی دارند وقتی این چننین اهنگی ذا میشنوند بالطبع تداعی ذهن برایشان میشود و انها از تعزیه بری میشوند وقتی اون خوانندگان زن در نظرشان میاد واون شخص را در قالب لباس امام میخواند ازنظر روحی وروانی به شخص اسیب میرسانداینجا بایدیک فیلتری یک صافی باشه متاسفانه تعزیه تشکیلات ندارد وبزرگان ما اقای فرزان این را حتکا"یاداوری کنید بزرگان ما بیشتر لطمه میزنند به تعزیه تا متفرقه ها . دو گناه دارند .یکی اینکه سد راه نمیشوند . تذکر نمیدهند . یک جائی میتوانند ترک تعزیه کنند . اقا ایشون باشه با این حالت. بنده نمیخوانم . حالا چه گل ختمی باشه وچه سایرین . ودومین یک کلاسی . یک منبائی یک جائی تعزیه نداره که من گل ختمی بروم امتحان بدهم بگویند اقا شما سی در صد تعزیه خوانی شما چهل درصد تعزیه خوانی باید بروی تعزیه یاد بگیری برسی به هفتاد یا هشتاد در صد بعد اعلام کنند اقای گل ختمی الان میتواند به عنوان حرفه ائی تعزیه بخواند شما الان میبینید یک کسی تا 20 سال 30 سال نمیدونه تعزیه چیه رفته بداهه حفظ کرده تو ذهن خودش طوطی وار یاد گرفته ولی چون اسب سواری داره یا تحریرش خوبه یا صداش اوج داره میاد تو قالب تعزیه . تازه بزرگان تعزیه را هم قبول نداره میگه اینها چی میخوانند . اصل اینه .دوتا نواوری هم میاره عامه مردم هم انهائیکه به تعزیه اشنا هستند بقول معروف زده میشوندومیروند وانهائیکه هم تعزیه دوست ندارند شروع میکنند اسیب رسوندن که تعزیه اینه. مطربی هست واهنگهای انچنانی هست وسبکهای فلانی هست متاسفانه الان موسیقی وموزیک تعزیه داره رو به قهقرا میره یعنی شما وقتی می نشینید برای شخصیت امام برای شخصیت ابوالفضل درتعزیه میخواهید پیش خودت تداعی کنید که الان ایشون در فالب ابوالفضله با چه ابهت وچه وقاری میخواد بیاید می بینید که چهار مضراب زده میشه خودت وقتی نشستی حالت غنا بهت دست میدهد وتحریکت میکنه یا با نوک انگشتان یا با دست ونا خود اگاه میزنی به خودت یعنی داری تحریک میشی . خوب ما مرد هستیم وبه مرد نگاه میکنیم حالا ببینید اون زن واون دختر جوانی که می اید پای تعزیه واین اهنگ هائی که بیشترش برگرفته از اهمگهای ترکی وعربی هست وبیشتر مردم هم گوش میدهند نمیشه بگی که گوش نمیدهند وقتی تداعی میشه طرف حس تعزیه نداره کیف میکنه فلان موزیسین داره فلان اهنگ ترکی را میزنه .به عشق اون میاد ومیگه بیا بریم اهنگهای ترکی میزنه نمیاد برای تعزیه برای همین داره به قهقرا میره مثلا"اونهائیکه موزیک میزنند بسیاری هاشون هم استاد هستن کارهم میکنند ردیف های موسیقی را بصورت حرفه ائی دنبال میکنند بعضی هاشون میروند موسیقی فرنگی را هم یاد میگیرن توی تعزیه موسیقی سنتی ما با فرنگی قاطی میشه من هم مجبورم به طبع ان که میزنه بخونم اگه نخونم براش دل زدگی میشه دیگه برام نمیزنه یا میگه ولش کن من هرچی میزنم اون مال خودش را میخونه که تداخل ایجاد میشه الان متاسفانه تشکیلاتی نداریم صنفی نداریم . یک صافی وفیلتری نداریم که بنده از اون رد بشم بیام برای تعزیه وبزرگان ما دارند ضربه شدیدی به تعزیه میزنند من قدیم نبودم ولی ادمهائی مثل مرحوم سلیمانی وحجازی کسانی بودند که اگر طبال شون چوب طبل را اشتباه میگرفت  میخواست حالت غنا بگیره تعزیه را نمیخواندند . چون درست باید بخونید اینجوری باید بخونید بقول خودشان شهین مهین میخواهید بخوانید باید بروید کاباره باید بروید مطرب خونه اینجا تعزیه هست 
تعزیه هم نوعش مقدسه حتی خنداندنش هم مقدسه نباید به کسی لطمه بخوره شخصیت کسی را زیر سئوال ببره الان شما میبینید طرف نقش کمدی داره توی تعزیه .توهین میکنه . جسارت میکنه .حرف چرت میزنه .علمای ما اینجوری نیست که نگاه نکنند می نشینند نگاه میکنندچرا مراجع ما علمای ما گاهی با تعزیه مخالفت میکنند میرن این اهنگها را میبینند این نوع گفتار توی تعزیه را میزارن الله اکبر تعزیه مقدسه . ذکر امام حسین است تعزیه داره این اهانت ها میشه. 
اقایکل ختمی قبول دارید که تعزیه یک حرفه شده وجنبه هنری انرا تحت الشعاع قرارداده؟؟

من خودم الان به این حس رسیدم یعنی تعزیه هائی که خودم تحت تاثیر قرار نگیرم می فهمم که این یک نوع تجارته عشق دیگه نیست تعزیه ای که من منقلب نشوم برای من بی ارزشه تعزیه دیدیم که درامد اول نوحه تعزیه گرفته وقتی پیش خودمان علتش را جستجو میکنیم میبینیم سه ماهه تعزیه نخوندیم حالا بهمون می چسبه یعنی عشق شده ولی وقتی تکرار مکررات میشه هرزوز لیلا بخونم من ایام فاطمیه 28 مجلس حضرت زهرا خوندم توی اینها 18 تاش حال پیدا کردم بقیه اش را صنفی تجاری خوندم اینجا را بخونم بروم اونجا برسم اینجا کمتر بخونم صدام برای اونجا باز باشه
یکی از عوامل ان این نیست که طبق روایتی که از امام صادق ع نقل شده است تعزیه هایمان را برگزار نمیکنیم

متاسفانه همینطوره اخه تعزیه گرفتنها سلیقه ائی شده یکی برای نذر تعزیه میخواند که ده درصده 40 درصدبرای اسبش تعزیه میخوانه 50 درصد هم برای اینکه خودش را معروف کنه الان خیلی از اینها داریم که بضاعت مالی دارند تو شهرشون هیچگونه شهره وافاقی ندارند میگه اقا ده تا تعزیه میگیریم معروف میشویم 5 سال که پشت سرهم تعزیه بگیرد میگویند تعزیه های فلانی فیلمها وسی دی ها در سرتا سر ایران پخش میشه بعد طرف که میره میگن فلانی هستش  ها بانی تعزیه .....فلانی بانی تعزیه....... بانی تعزیه.......امد بعضی ها تعزیه را یک نوع وسیله قرار دادن ده در صد کسانی را داریم که تعزیه میخوانند ونذر هر ساله شان هست وجایش مشخصه شب های شهادتها . مثل ماه محرم وماه صفر ماه رمضان ایام فاطمیه شب شهادت حضرت زهرا س تعزیه ها باید طوری باشد که تکرار مکررات نباشه امروز گل ختمی را اینجا می بینند ظهر اونجا وشب جای دیگه ذهن مردم خسته میشه اون خاصیت را نداره واون تاثیر را هم نداره 

جناب گل ختمی چون شما قودجان هم تعزیه میخوانید چون در انجا حسنی که دارد نسخه تعزیه خوانده میشود وکامل در مجموع از نظر جایگاه وبرگزاری از سایر جاها بهتر است نظرتان چیست؟

تعزیه قودجان خوانسار همانطوریکه گفتید هست چون نسخه تعزیه خوانده میشود از نظر جایگاه هم بهتره وخیلی ها انرا شابلون ونمونه قرار میدهند خیلی جاها بما میگن اونکه خوانسار خوندید بخوانید دوسه سالی هست که من میروم سعی دارم حس خودم را بمردم انتقال دهم سال اول بیشتر نمایش بود اسب ها . اژدها . حوری . جن . انس میامد البته نسبت به تعزیه ها حوری و..احتیاج بود مردم نمایشش را میدیدند دیگه از حالت عزاداری خارج شده بودمن سال اول من این را حس میکردم که مردم فقط نمایش میبینند وجائی از تعزیه که خودشان میدانند اینجا باید گریه کرد گریه میکردند واز خیلی صخنه ها بی تفاوت میگذشتند من در صحبتی که با فرزندان اقای خاتمی واقای رضائی داشتم که اینکه به مردم اموزش بدهیم که تعزیه فقط اینجاش نیست که عزاداریست همه حای تعزیه را بایستی برسانیم که حالت بکا وعزاداریست در جاهائی که تعزیه هست مردم بلند میشوند ومیروند . خوب اسبش را دیده موزیکش را گوش داده تحریرش را شنیده وشمر خونش را هم دیده غریبی ها دیگه ولش . شهادت ها دیگه ولش متاسفانه اینجوریه خوانسار از این لحاظ خیلی بهتره الان دارن تحریفات را کم وزیاد میکنند چیزهائی که با تاریخ مطابقت داره دارن عوض میکنند که مستند تر باشه 

اقای گل ختمی احترام به پیشکسوتان در تعزیه رعایت میشود

نه . رعایت نمیشود وبازهم حاج اقا فرزان من مسببش راخود پیشکسوتان میدانم متاسفانه متاسفانه پیشکسوتان ما خوشان به خودشان احترام نمیگذارند . وقتیکه انها در جمعی بهم دیگه بی احترامی میکنند یا پشت سرهم حرف میزنند . شخصیت هم را خرد میکنند . من نوعی که بعنوان یک شاگرد دارم انجام وظیفه میکنم بخودم جرات میدهم پشت سر اون پیشکسوت جلو این پیشکسوت حرف بزنم . ولی وقتیکه منع کنند . نفی کنند . جلوگیری کنند . هیچکس جرات نداره پشت سر کسی حرف بزنه . یعنی خود پیشکسوت احترام نمیگیره از خودش . ماها بچه خونی کردیم . بغچه کشی کردیم . من اول قاصد هم بهم نمیدادن بخونم در تعزیه حر ساقی میشدم . وسیله واسباب تعزیه را از دور وبر جمع میکردم . بعدها کم کم قاصدی خوندم وسکینه ای .یواش یواش زن خونی وبعدی وبعدی . روی این حساب کسانیکه زیر دستشان تعزیه خوندم مثل اقای رضائی . محمدی . حیدری . قربانژاد. قاسمی ولنکرانی و.... به انها احساس پیشکسوتی دارم که باید حتما"به انها احترام بگذارم . ولی خیلی ها اومدن نه بچه خوانی کردن ونه زیر دست کسی مثل اینها کار کردن . میره برای خودش قطبی میشه وتا حدودی هم یک سری طرفدار پیدا میکنه . میاد جلو پیشکسوت قد علم میکنه . . خوب اون کیفیت کار از دست میره . تعزیه با همین چند نفری که من شمردم باضافه یکی دوتای دیگه اگر از تعزیه کنار بروند وخارج بشوند تعزیه دیگه لذتی نداره .  

اقای گل ختمی مطلبی هست که لازم میدانید خودتان بفرمائید؟؟

والله من همیشه به دوستان خودم گفتم ما بایستی در تعزیه سه چیز رااهمیت بدهیم یکی مردم داریه اهمیت به نظر مردم . به نقد مردم به برخورد مردم عقیده مردم . حتی از نظر قول دادن از نظر مالی کسانی که دارند بایستی طوری برخورد شود کسانی که بضاعت مالی ندارند طور دیگه ای برخورد شود دوم خدا را در نظر داشته باشیم اخلاص ازش بخواهیم . وقتی میخوانیم برای امام حسین وخدا بخوانیم ..سوم اینکه برای من خیلی مهم تر است ابروی امام حسین را نبریم از لحاظ شخصیتی . لباس پوشیدن . نوع برخورد با مردم . ما بانی زیاد داریم متاسفانه بعضی ها در منزل بانی نماز نمیخوانند بعضی ها در خانه مردم یک سری کارهائی میکنند که مغایر با شئونات اسلامیه متاسفانه اینها لطمه میزنند بانی هائی که اینها را میبینند سال بعد دیگه تعزیه نمیخوانند . این سه چیز لازمه من که الگو قرار دادم سعی میکنم خودم ثابت قدم باشم

انشاالله موفق باشید من روزهائی خوب وبهتر از این برایتان آرزو میکنم 

عاقبت به خیر باشید از همه ی بینندگان سایت شما التماس دعا دارم وارزو میکنم که همیشه صحیح وسالم در کنار سفره امام حسین ریزه خوار باشند......